چاپ هلیوگراور یا چاپ برجسته چیست ؟
تعریف
چاپ هلیوگراور یا چاپ برجسته گونه‌ای از چاپ‌های برجسته است. در چاپ هلیوگراور از کلیشه‌های فلزی (غالباٌ چدنی) استوانه‌ای شکل استفاده می‌شود که طرح مورد نظر به تفکیک رنگ بر روی
آنها حک می‌شود.
چاپ هلیوگراوریا برجسته عموما برای چاپ بر روی سطوح نایلونی (ترس بافان، سلوفان، متالایز) کاربرد دارد و روشی مناسب برای چاپ با کیفیت بسیار بالا که قادر است تصاویری با سایه روشن های به هم پیوسته درست همانند یک تصویر عکاسی شده دیده می شود را به وجود آورد اما این روش چاپ به دلیل استفاده از کلیشه‌های چدنی برای چاپ تیراژهای پائین مقرون به صرفه نیست.
تاریخچه چاپ هلیوگراور یا چاپ برجسته
اولين لوح چاپ گود ( نه سيلندر گود) با روش عكاسي در حدود سال 1814 توسط جوزف نيكفور نيپكه ابداع شد. ايشون روش خودشون را هليوگرافي ناميد روشي كه در اون گراور مسي براي چاپ به دستگاه بسته مي‌شد. بعدها فاكس تابلوت روش نيپكه را تصحيح كرد و نخستين فيلم نگاتيو رو براي ساخت لوح به روش هليوگرافي افزود.
اما شخصي كه به عنوان مخترع چاپ پيشرفته گراور شناخته شده كارل كليف هست. كليف كارش را با اسيد كاري گراور حساس به نور و عكاسي شده در 1875 شروع كرد. او سرانجام در سال 1879 روش هليوگرافي خودش رو تكميل كرده و اون را در انجمن عكاسي وين معرفي كرد. البته نسخه‌هاي چاپي كليف نمونه‌هايي با كيفيت بسيار بالا بود كه نظر مجموعه داران آثار هنري را جلب مي‌كرد با اين حال روش كليف در ابتدا از محدوده شهر وين بيرون نرفت زيرا نمي‌خواست اسرار كار خودش رو افشا كنه.
به هر ترتيب سرانجام زماني كه روش خودش رو به فروش رسوند پرده از اسرار خود برداشت، اما تا هنگام مرگ در سال 1926 روش خودش رو ارتقا داد. « انقلابي ترين حركت او تبديل چاپ گود از روي گراور مسطح به چاپ از روي سيلندر بود. او نخستين ماله يا تيغه بليد را در روش گود ابداع و حتي نخستين سيستم چاپ رنگي گود با دستگاه رول را طراحي كرد. او بدين ترتيب اصطلاح سيستم چاپ رتوگراور از روي سيلندر را رواج داد.» بعد از آنكه كليف اسرار كار خود را فاش كرد، ديگران به روش رتوگرار روي آوردن و طراحي تجهيزات براي اين روش شروع شد. با آغاز قرن بيستم رتوگراور به عنوان روشي براي چاپ‌هاي ظريف و با كيفيت در همه جا رواج يافت.
در دهه 1920 دستگاه‌هاي چاپ عظيم چهار و پنج رنگ وارد روش گراور شدند و انواع كارت پستال، تقويم، كتاب‌هاي هنري و حتي مجلات بصورت تمام رنگي با اونها چاپ شد.
محاسن چاپ هلیوگراور یا برجسته
- کیفیت بالا
- سرعت بالا
- قابلیت چاپ نزدیک به تصاویر سایه روشن پیوسته
- رنگ سیاه پرمایه
- قابلیت چاپ حتی بر روی سطوح چاپ با کیفیت پایین
- صرفه اقتصادی بالا در چاپ‌های با تیراژ بالا
- سرعت بالای چاپ بعد از فرآیند آماده‌سازی سیلندر
معایب چاپ هلیوگراور
- چاپ شدن حروف به صورت نقطه سایه (ترامه)
- استفاده از مرکب‌های وابسته به حلال
- محدود بودن استفاده به چاپ‌های با تیراژ بالا
- گران بودن اعمال اصلاحات و تغییرات بر روی سیلندر ساخته شده و ترجیح ساخت سیلندر مجدد در این حالت
- نمونه‌گیری بسیار گران
موارد استفاده از چاپ گراور
به صورت رول و ورقی
– در حالت رول : انواع بسته‌بندی‌ها، مجلات و برچسب‌ها با کیفیت بالا. مناسب برای چاپ مجلات و کاتالوگ با تیراژ بسیار بالا (مانند مجله نشنال جئو گرافیک)، لفاف‌های بسته‌بندی دیوار پوش و کف‌پوش‌ها، پرده‌های زینتی، فیلم‌های چند لایه پلیمری و کلا سطوح با عرض بالا.
– در حالت ورقی: مناسب برای کارهای با تیراژ محدود و کیفیت بالا همچون انواع اوراق بهادار مثل تمبر، اوراق سهام و برخی اوراق تبلیغاتی.
